De gemeente Oldebroek heeft een evaluatieverslag opgesteld over de bestrijding van de Eikenprocessierups (EPR) in 2020. Groentje en de Imkersvereniging hebben kennis genomen van het rapport en in januari samen een reactie gestuurd aan wethouder Bergkamp met de volgende inhoud.
Vorig jaar hebben wij ingesproken in de raadscommissie en gepleit voor het niet gebruiken van het spuitmiddel Xentari, maar volledig in te zetten op natuurlijke aanpak én het blijven wegzuigen van nesten. De raad heeft toch ingestemd met het door het college voorgestelde tweesporenbeleid dat inhoudt: het spuiten met Xentari in het buitengebied en in de bebouwde kom kiezen voor wegzuigen en inzet van natuurlijke middelen. Het doet ons deugd dat er in 2020 goed is gemonitord en er een duidelijk evaluatierapport ligt. Daaruit blijkt dat de aanpak effectief is geweest: de plaagdruk is zelfs beduidend meer gedaald dan de landelijke gemiddelde daling. Er is weinig overlast geweest, blijkens het geringe aantal meldingen. Dat is een mooi resultaat. De vraag is nu hoe de verschillende maatregelen hebben uitgepakt en wat dit kan betekenen voor de aanpak in 2021. Het rapport doet daarvoor een aantal aanbevelingen. Wij gaan hier in op de beide sporen.
Bebouwde kom
Het rapport geeft aan dat de natuurlijke aanpak ontwikkeltijd nodig heeft, maar dat de eerste resultaten hoopvol zijn. Daarnaast heeft het wegzuigen gewerkt. Al met al is de plaagdruk in de bebouwde kom erg beperkt geweest; hetgeen ook blijkt uit het geringe aantal meldingen. Dit lijkt ons reden om hiermee door te gaan, zoals ook in het rapport voorgesteld wordt. Wij zijn blij met de voorstellen die gedaan worden om dit nog beter en intensiever aan te pakken, zoals het inzaaien van bloemenmengsels op nog meer plaatsen, het ophangen van meer nestkasten (en de scholen en inwoners hierbij betrekken!), meer variatie in beplanting van groenvakken en onderzoek naar variabel maaibeheer. Samen met het wegzuigen van nesten en een hopelijk dit keer succesvollere inzet van feromoonvallen is dit een aanpak die succesvol lijkt. En het zorgt voor verbetering van de biodiversiteit. Wat Groentje en de Imkersvereniging betreft geen bomen meer kappen in verband met de eikenprocessierups, omdat de plaagdruk is afgenomen.
Buitengebied
Er is gekozen voor het spuiten met Xentari buiten de bebouwde kom. Het rapport geeft aan dat veel resultaat is geboekt: er was bijna geen plaagdruk. Bij de bomen die bespoten zijn, is de plaagdruk met 90 á 95 % afgenomen. Het middel is dus zeer effectief gebleken. Dit is echter niet zonder meer reden om het middel in 2021 weer te gebruiken. Wij pleiten voor het stoppen met of op zijn minst snel afbouwen van het gebruik van Xentari. Het was de bedoeling om met Xentari ‘een flinke dreun’ te verkopen aan de EPR. Dat is in hoge mate gelukt. De vraag kan dan ook gesteld worden of het nodig is het middel nogmaals te gebruiken. Het college en de gemeenteraad willen namelijk graag een andere, natuurlijke aanpak. Wat het rapport niet biedt is inzicht in de schade die het middel biedt aan andere rupsen en insecten. Het is bekend dat het middel schade veroorzaakt; over de omvang daarvan verschillen de meningen en de onderzoeken. Laten we dit proberen te voorkomen. Waar Xentari gebruikt blijft worden is het ook minder effectief om met natuurlijke middelen te starten. En waarom zouden we dat nu uitstellen?
Samengevat: de benadering om een middel dat effectief gebleken is nogmaals te gebruiken, is niet zonder meer logisch, wanneer het om een ongewenst middel gaat. Terwijl het bovendien kan zijn dat het middel al effectief genoeg gebleken is en niet meer nodig is! Hier is de plaagdruk al met ruim 90% afgenomen; het was anders geweest als dit bijvoorbeeld 60% of 70% was.
Wanneer het college toch bij het besluit blijft in 2021 in het buitengebied Xentari gebruiken, is ons dringend advies om dit te beperken en een aantal locaties te selecteren om niet te spuiten. Dit kan ook een goed experiment zijn. Op de te kiezen plekken kan dan vol ingezet worden op de natuurlijke aanpak (nestkasten voor mezen, zaaien bloemenmengsels, feromoonvallen) en de wegzuigmethode. Daarbij is het minder maaien van bermen in het buitengebied (zoals in het rapport genoemd) een optie en ook het stimuleren van de aanleg van bloemrijke randen langs akkers. Verder is gebleken dat Xentari vooral effectief is als het in de juiste periode en tijdens de juiste omstandigheden toegepast wordt en dan is de nevenschade ook het minst. Volgens het rapport is het in Elburg veel minder effectief geweest, terwijl daar zelfs tweemaal gespoten is, en is dat te wijten aan de weersomstandigheden. Dat vraagt (opnieuw) een heel goede planning en selectie van tijdstip, in overleg tussen de gemeente en de aannemer, om te zorgen dat het effect niet van een toevallige planning afhangt! Of te wel: niet spuiten als de omstandigheden niet optimaal zijn!
Maar wat ons betreft dus eigenlijk helemaal geen Xentari meer hanteren.
