Milieu- en Natuurvereniging Groentje ondersteunt het landelijke project Steenbreek waaraan ook de gemeente Oldebroek deelneemt, met als doel om hittestress en droogte tegen te gaan. In een serie columns in de Veluwe Koerier onder de naam ‘Meer groen: doen’, wijst Groentje op praktische mogelijkheden voor inwoners.

            4. Plant een ‘huis’ in je tuin

In de laatste tientallen jaren zijn er een hoop huizen gebouwd en wegen aangelegd. De natuur heeft plaats moeten maken voor de bouwwerken van de mens. Hierdoor is de natuur versnipperd en is er steeds minder leefruimte voor dieren. ‘’Het belang van groen in de wijk wordt steeds groter’’, zegt Ard Overkempe; ‘’Wanneer mensen bomen en struiken in de tuin planten, creëren ze eigenlijk weer een ‘huisje’ voor dieren en verbinden ze de natuur’’.

Bomen en struiken maken op verschillende manier ‘huisjes’ voor talloze dieren en planten. Door de afgevallen bladeren te laten liggen maak je een geschikt huis voor veel insecten die tussen de bladeren overwinteren. ‘’Zelf hebben wij ook een rommelhoekje in de tuin waar wij bladeren laten liggen en de grond niet omwoelen. Het is een kraamkamer voor insecten. Dat blijft voor de egel niet onopgemerkt!”. Ook de boom of struik zelf biedt huisvesting voor dieren, vooral wanneer de plant de tijd krijgt om te groeien. ‘’Verschillende vogels en zoogdieren hebben baat bij bomen. Ze kunnen er in nestelen of ze gebruiken het als verbindingsweg tussen leefruimten’’. Ard volgt de opleiding Bos- en Natuurbeheer en ziet veel potentie in de tuin: ‘’In tuinen kunnen, net als in het bos, bijzondere leefgebieden worden gemaakt. Zo heb ik een struikje dat ik elk jaar bijna tot de grond toe afzet. Hierdoor is er een dichte voet ontstaan waarbij vele mossen en paddenstoelen zich vestigen!’’.

De klimaat-slimme tuin

‘’Een klimaat-slimme tuin houdt rekening met de kwaliteit van het milieu en de natuur’’, aldus Ard. Planten in de tuin verbeteren de bodemstructuur en hoge struiken en bomen vangen CO₂ en fijnstof uit de lucht. Daarnaast hebben bomen een verkoelend effect waardoor de tuin in de zomer aangenamer blijft. De natuur wordt versterkt door struiken die beschutting en voedsel voor dieren bieden, en bomen zijn vaak noodzakelijk voor de voortplanting van vogels en zoogdieren. In een klimaatslimme en diervriendelijke tuin zijn bomen en struiken onmisbaar volgens Ard: ‘’Elke boom of struik in de tuin is een extra ‘huis’ dat de natuur verbindt en versterkt’’.

Milieu- en Natuurvereniging Groentje ondersteunt het landelijke project Steenbreek waaraan ook de gemeente Oldebroek deelneemt, met als doel om hittestress en droogte tegen te gaan. In een serie columns onder de naam ‘Meer groen: doen’, wijst Groentje op praktische mogelijkheden voor inwoners.

3. Hagen: groene, levende ‘schuttingen’

Het duidelijk afbakenen van ‘ons stekkie’ zit in onze genen. Smaken verschillen en dus doen we dat op verschillende manieren. We zien daarbij bijvoorbeeld veel vormen van schuttingen. Groentje wil de voordelen laten zien van ‘levende schuttingen’: groene hagen. Een haag is de milieuvriendelijkste tuinafscheiding en gaat vaak langer mee dan een houten schutting.

Voor hagen zijn namelijk geen bouwmaterialen met bijbehorende milieubelasting nodig. De productie van beton geeft veel CO₂ uitstoot en houtrot wordt vaak vertraagd met giftige stoffen. Cor Harmsen legt uit: “Daarnaast maakt een haag je tuin gastvrij voor vogels, insecten en andere dieren, want hij biedt beschutting, nestruimte en voedsel. Bovendien kunnen lopende dieren zoals egels en amfibieën er gemakkelijk doorheen”. Als levend groen biedt een haag ook nog andere voordelen. Groen neemt regenwater op, vangt fijnstof uit de lucht en zorgt voor verkoeling in hete periodes. Verder kun je zelf de uiteindelijke hoogte ervan bepalen en daarmee ongewenste inkijk beperken.

Mocht je toch niet voor een haag willen kiezen als tuinafscheiding of heb je daarvoor niet de ruimte, dan zijn er andere mogelijkheden om het verschil te maken voor mens, dier en milieu. Je kunt bijvoorbeeld groene (klim)planten tegen de omheining / schutting laten groeien. Een randje van tegels eruit en planten maar. Nu, vóór de winter, is het een goede periode om te planten en ook het vroege voorjaar is een geschikt moment. Enkele bekende haagplanten zijn beuk, liguster, olijfwilg, laurier, taxus, hulst en glansmispel (Photinia). Er is keuze genoeg. “Een mogelijkheid is ook om een haag aan te leggen van verschillende soorten struiken”, geeft Cor aan; “Dat biedt een afwisselende aanblik, meer kleur, het bloeit op verschillende momenten en het heeft meer te bieden aan dieren”. Welke struiken geschikt zijn hangt af van de standplaats, de grondsoort, het doel van de tuinafscheiding en uiteraard persoonlijke voorkeur. Tuincentra kunnen je vertellen welke planten of struiken geschikt zijn in jouw situatie.

Milieu- en Natuurvereniging Groentje steunt het landelijke project Steenbreek waaraan ook de gemeente Oldebroek deelneemt, met als doel om hittestress en droogte tegen te gaan. In een serie columns onder de naam ‘Meer groen: doen’, wijst Groentje op praktische mogelijkheden voor inwoners.

2. Regen in de ton…. klaar voor de zon.

Zo vertelt Frans Verstraten uit Wezep hoe hij voor zijn tuin inspeelt op droge periodes. Dit voorjaar was het extreem droog en later regende het weer flink. Zulke uitersten in  weersomstandigheden gaan waarschijnlijk vaker voorkomen. Lastig voor boeren, maar ook voor burgers en overheden. Afwisselend moet er veel water worden afgevoerd en dan weer worden beregend.

Onze riolen zijn afgestemd op maximaal 30 mm regen per uur terwijl het tijdens pieken soms wel 60 mm of meer regent. Aanpassen van de riolering is erg kostbaar. Opvangen van regenwater en dat weer gebruiken in drogere periodes heeft bovendien meer nut dan het snel afvoeren via riolen en sloten. Regenwater bevat veel minder kalk en zouten en dat is beter voor planten in de tuin en bijvoorbeeld voor het wassen van ramen of een auto. Tuinbezitters kunnen regenwater opvangen in een regenton en zo hun tuin groener maken. Daarmee draag je bij aan vermindering van hittestress.

Meer regentonnen

Regenwater kun je op allerlei manieren opvangen, bijvoorbeeld door het plaatsen van één of meer regentonnen. Alternatieven zijn opvang in vijvers, laagtes in de tuin (wadi) of ondergrondse containers. Het gebruik van regentonnen neemt toe, maar toch heeft nu nog slechts één op de zes tuinbezitters een regenton. Dat kan veel beter! Een regenton kan ongeveer 200 liter water bevatten en het gebruik van een vulautomaat is een handig hulpmiddel. Zie de afbeelding.

Frans laat zien hoe hij drie regentonnen eenvoudig  gebruikt. Hij plaatste vulautomaten in de regenpijpen. Wanneer de ton vol is zorgt de automaat er voor dat de ton niet overloopt, maar dat het teveel aan regenwater doorloopt naar de regenpijp. Het opgevangen water kun je aftappen met een gieter of emmer, maar ook door het aansluiten van een tuinslang. Frans laat een slang uitmonden op een plaats in de tuin waar extra water nodig is. Die laat hij permanent en gecamoufleerd in de tuin liggen. Denk er wel om dat de regenton goed met een deksel wordt afgesloten om te voorkomen dat je last van muggen krijgt.

Milieu- en Natuurvereniging Groentje steunt het landelijke project Steenbreek waaraan ook de gemeente Oldebroek deelneemt, met als doel om hittestress en droogte tegen te gaan. In een serie columns onder de naam ‘Meer groen: doen’, wijzen wij op praktische mogelijkheden voor inwoners.

1. Wat te doen tegen droogte en hittestress? 

Steeds vaker hebben we te maken met extremere weersomstandigheden. Droge periodes of af en toe juist forse regenbuien. Periodes zonder regen hebben als nadelige gevolgen: dalend grondwater, verdroging van gewassen en natuur en hoge temperaturen. Terwijl zware regenbuien tot wateroverlast leiden. De toenemende stenen verharding in dorpen en steden heeft extra negatieve effecten: het leidt tot nog hogere temperatuur (hittestress) en het maakt dat regenwater niet goed in de grond kan zakken. Daardoor gaat het belangrijke water te snel het riool in dat daar niet op is berekend.

Meer groen helpt: het water kan weer in de bodem zakken, de temperatuurstijging wordt getemperd en planten bieden een leefplek voor insecten, rupsen en vlinders. Milieu- en Natuurvereniging Groentje publiceert daarom tweewekelijks een artikel over groen in de tuin, bij gevels en op het balkon. “Maak ruimte voor een plant, struik, boom of moestuintje”, aldus Marten Muller: “Elke vierkante meter die we groen maken helpt tegen hittestress en watertekort en stimuleert de biodiversiteit”. Ook de gemeente Oldebroek streeft naar meer groen en het infiltreren van water in de grond; onder andere door regenwater, waar het kan, niet af te voeren naar het riool maar bijvoorbeeld naar een wadi.

Uit onderzoeken blijkt ook dat meer groen goed is voor het welbevinden van mensen. In de gemeente Oldebroek is best veel groen. Maar ook zien we dat in de dorpen steeds meer grond verhard wordt met bestrating. Het zou mooi zijn als we daarbij ook zorgen voor planten en een goede waterinfiltratie. In Frankrijk hebben ze “villages fleuris”;  bloemendorpen. Kunnen wij ook bloemendorpen worden? Een tegel eruit en een plant er in? Of planten in potten plaatsen op het terras? En natuurlijk ook bloemenbermen! Wordt vervolgd…