De afgelopen maand is er weer een internationale klimaat conferentie geweest, dit keer in Egypte. Ruim 200 landen verspreid over de hele wereld waren hier vertegenwoordigd. Het valt niet mee om met zo’n grote groep met erg tegenstrijdige belangen echt afspraken met elkaar te maken. Gelukkig zijn er toch weer wat overeenkomsten gesloten. Zo blijven we streven naar een maximale opwarming van 1,5˚C en gaan we minder kapitaalkrachtige landen helpen met klimaat investeringen. Hierbij gaat het om structureel terugdringen van onze CO₂ uitstoot (kooldioxide).

Natuurlijk, zo’n internationaal overleg is voor ons erg ver weg. Toch kunnen wij met elkaar hier best wat betekenen. Michiel Werner zegt: “Pak voor kleine afstanden voortaan altijd de fiets. Je staat versteld hoeveel boodschappen je in twee fietstassen kunt krijgen. Als je wat verder weg moet, probeer het eens met de trein. Met een kortingskaart van een paar Euro per maand is dat ook betaalbaar. Ik heb de afstand Zwolle-Zoetermeer zelf uitgeprobeerd. Het is me prima bevallen. Een lange treinreis is effectieve tijd.” De auto laten staan scheelt in de uitstoot van CO₂, NOx (stikstofoxide) en fijnstof!

Gerda Welkamp vult aan: “Ook in je tuin kun je zelf veel doen. Als je ruimte hebt: zorg voor groen in je tuin. Planten nemen CO₂ op en geven zuurstof af. Dus kunnen er ergens wat tegels uit, doe dat dan en zet er planten voor in de plaats.” Ook op het terrein van energie kunnen we de wereld een beetje helpen.Kijk of je zonnepanelen, een warmte collector voor het douche-water of isolatie maatregelen kunt introduceren bij je thuis. Dat scheelt in het gebruik van fossiele energie (verbranding van olie, gas of kolen).

Als we met elkaar te weinig doen, zadelen we onze kinderen in de toekomst op met een enorm probleem. Extreme weersomstandigheden zoals overstromingen, stormen of hitte en droogtekomen nu al regelmatig voor. Ga aan de slag, kijk niet weg maar begin. Alle beetjes helpen. Als u meer wilt weten over dit onderwerp, ga het www op en toets in je zoekmachine IPCC in.

Dit artikel is gepubliceerd in de Huis aan Huis / Veluwe Koerier

Het neerslagritme in Nederland verandert. We krijgen vaker te maken met langdurige droogte en weinig regen. Na eeuwenlang oplossingen te hebben bedacht om water snel af te voeren moeten we nu kijken hoe we omgaan met waterschaarste.

De warmte en droogte wijzen op klimaatopwarming. Die ontstaat door menselijk handelen. Zoals bekend zijn er op wereldniveau maatregelen nodig om de klimaatontwikkeling tegen te gaan. Daarvoor is er bijvoorbeeld het klimaatakkoord van Parijs. Maar het is ook belangrijk dat mensen individueel hun handelen aanpassen. “Wat ons water betreft is het probleem ook dat de verdroging groter is door menselijk handelen”, zegt Ard Overkempe: “Dat is niet nieuw. In het verleden hebben we natte gebieden drooggelegd en we bleven water in rap tempo afvoeren. Van nature hoort het waterpeil tot op het maaiveld te staan, maar vanwege economisch belang wordt het grondwater laag gehouden. Dit is voordelig in het voorjaar, maar heeft tegenwoordig nadelen in de zomer omdat gewassen verdrogen.”

We moeten het grondwaterpeil dus hoger houden om te proberen de zomer door te komen. Maar dat is niet genoeg. Ook is het nodig dat we het waterverbruik flink beperken. Thuis bijvoorbeeld door kort douchen, kleren minder vaak te wassen en de vaatwasser efficiënt te gebruiken. Maar het is ook logisch om te bekijken waar veel water verbruikt wordt. Het is gebleken dat voor vleesproductie erg veel water nodig is. Volgens Ard is daar de meeste winst in te behalen: ‘’Wanneer de landbouw en veeteelt minder intensief wordt kan er beter rekening gehouden worden met  het waterbeheer en de natuur. Eigenlijk is de beste oplossing om water te besparen: minder dierlijke producten eten.” Dat is door veel organisaties aangetoond en genoemd. Kijk eens op de 17 tips van het Wereld Natuurfonds voor waterbesparing, waaronder: eet meer plantaardig.

( https://www.wwf.nl/kom-in-actie/met-tijd/tips-gedrag/water-besparen )

Overigens is ook voor de kweek van sommige plantaardige gewassen, zoals avocado, veel water nodig. Dus koop bewust! Met deze acties passen we ons aan de klimaatontwikkeling aan. Maar dat is niet genoeg om de klimaatopwarming ook tégen te gaan. Daarvoor moeten we onze CO₂ uitstoot fors beperken!

Dit artikel is gepubliceerd in de Huis aan Huis / Veluwe Koerier

De energieprijzen rijzen de pan uit. Dat heeft gevolgen voor je verwarmingskosten. En ook voor tanken bij de benzinepomp moet je flink bijpassen in vergelijking met vorig jaar. De belangrijkste oorzaak is de internationale handel in olie en gas. Die energievoorziening is kwetsbaar. De hoge prijzen lijken in ieder geval aan te houden. Dit is hèt moment om aan besparingen te denken. Marten Muller stelt: “Vanwege de opwarming van de aarde door het broeikaseffect moesten we natuurlijk al werken aan minder CO₂ uitstoot door energiebesparing en door andere energiebronnen te benutten. De hoge prijzen zijn nu een extra stimulans om hier flink mee aan de gang te gaan.”

Minder energiegebruik. Wat kunnen we doen om onze ‘energiehonger’ te beperken en onze kosten binnen de perken te houden? Marten: “Het bekendst is natuurlijk het advies om de verwarming een graad lager te zetten en niet alle kamers te verwarmen. Doen we dat allemaal, dan scheelt dat aanmerkelijk. Trek een trui aan of een extra T-shirt. Verder kun je zuinig zijn met verlichting. Laat de lampen niet branden in kamers waar je niet bent. Zorg verder dat je LED lampen hebt. En je tuinverlichting? Laat je die aan het eind van de avond uitgaan? ’s Nachts is het licht niet nodig. Een lamp op een bewegingsmelder is dan voldoende.” Andere tips zijn: zonnepanelen op je dak leggen en je huis isoleren. Veluwe Duurzaam heeft een kortingsactie op energiebesparende producten. Zo kun je tot 50% terugkrijgen van je aankopen bij de bouwmarkt! Kijk op www.veluweduurzaam.nl .

Gebruik ook je eigen energie. We zijn gewend aan het gemak van de auto maar het rijden gaat in de papieren lopen. Bedenk wanneer je de auto zou kunnen laten staan. Iets minder vaak op pad? Of eens kiezen voor de bus of trein. Marten: “Het duurt vaak wat langer, maar het is aan de andere kant ook wel relaxt om je te laten rijden en intussen wat te lezen. Op de korte afstanden is de auto sowieso vaak overbodig. Probeer eens om boodschappen te doen op de fiets of te voet. Bijna alles in eigen dorp of binnen een paar kilometer kun je bereiken door gewoon je eigen energie te gebruiken! Kost niets. En bewegen is o zo gezond.” Meer tips zijn te vinden op www.milieucentraal.nl

Dit artikel is geplaatst in de Veluwe Koerier.

Groentje-lid Rolf Soer is scheikundige en maakt zich zorgen over het effect van PFAS op onze gezondheid. PFAS is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die van nature niet voorkomen in het milieu. Ze zijn niet afbreekbaar en komen nu wel overal voor in het milieu en ons lichaam. Rolf verzucht: ‘De wereld lijkt wel een gratis vuilnisvat’.

In 2021 bleek uit EU-onderzoek dat we teveel PFAS binnen krijgen. Langdurige blootstelling kan lever-, nier- en longschade veroorzaken en ons immuunsysteem beschadigen waardoor we vaker ziek worden. PFAS kan zitten in: Tefal-pannen, cosmetica, regenkleding, tenten, wasverzachter, schoenen, smeer- en blusmiddelen, zonnebrandcrème, bakpapier en fastfoodverpakkingen. Rolf zegt dat fabrikanten nog niet verplicht zijn de aanwezigheid van PFAS te vermelden. Gelukkig zijn er steeds meer fabrikanten die PFAS  vermijden.

Praktische tips

Pannen: De aanduiding ‘PFOA-vrij’ betekent niet: ‘vrij van PFAS’. Er kan dan nog steeds een andere PFAS-stof dan PFOA inzitten. Koop liever keramische of rvs-pannen dan pannen met anti-aanbaklaag. Voorkom oververhitting bij pannen met anti-aanbaklaag: de vrijkomende grijze damp is giftig!  Gebruik houten of plastic keukengerei om beschadiging te voorkomen.

Sprays:  Mijd waterafstotende spuitbussen die PTFE bevatten want dit is een PFAS-stof. Is het werkzame bestanddeel ‘Hydrocarbon’ dan is het paraffine-achtig, geen PFAS en wel afbreekbaar.

Regenkleding: Een label als ’100% katoen’ garandeert niet dat er geen PFAS inzit. Bij een regendichte wax-jas met wax op basis van paraffine weet je wel zeker dat er geen PFAS is gebruikt.

Tapijt en meubelstof: Informeer goed of PFAS is gebruikt. Het gaat om grote oppervlakken en vooral kruipende kinderen zijn kwetsbaar.

Cosmetica: Vermijd producten met vermelding ‘long-lasting’ en ‘watervast’. Doe het volgende testje: Smeer je lippenstift of mascara op papier en leg er een druppel water op. Als het water niet in een paar tellen in het papier is getrokken, bevat het product waarschijnlijk PFAS.

Er zijn zeker goede en veilige alternatieven verkrijgbaar, vaak met het EU Eco certificaat. Vraag daarnaar in de winkel zodat ook de leverancier en uiteindelijk de fabrikant kiezen voor PFAS-vrije producten.

Dit artikel is gepubliceerd in de Veluwe Koerier

‘’Kleding is naast dat het praktisch is ook een gevoel wat je wilt overdragen. Jouw kledingstijl zegt vaak iets over je karakter. Door de tijd zijn kledingstukken gaan horen bij bepaalde culturen.  Denk aan de leren motorjassen van de nozems of de wijde broeken van de hippies’’, vertelt Jarne Overkempe. ‘’Sinds ik mijn eigen kleding koop ben ik me gaan verdiepen in de modewereld. Naast de mooie verhalen kwam ik ook een minder mooie kant van de kledingindustrie tegen’’.

Vanaf de jaren ’50 wordt onze kleding voornamelijk geproduceerd in zogenaamde ‘lagelonenlanden’. Hierbij konden veel producten snel en goedkoop gemaakt worden. Dit resulteert in de fast-fashion cultuur die in de jaren 80 zijn intrede deed in Nederland. Aan de andere kant van de wereld laat dit businessmodel een grote voetafdruk achter. Het productieproces is vaak milieuvervuilend en de werkomstandigheden zijn niet zoals we hier gewend zijn. ‘’Ons koopgedrag heeft invloed op het milieu en de arbeiders aan de andere kant van de wereld’’.

Steeds meer bedrijven veranderen hun assortiment naar duurzame kleding. Deze kleding kost soms iets meer, maar het gaat wel langer mee. ‘’In mijn optiek is het goed dat we onze wegwerpeconomie aanpakken. Het is ook best wel raar dat er kleding gemaakt wordt die je dan vijf keer aandoet en daarna weggooit’’. Kleding van goede kwaliteit gaat langer mee en is vaak nog te repareren. En stel je kan er echt niets meer mee doen, dan is het goed om het op de juiste manier te recyclen, via de kleidingcontainers, zodat de grondstoffen niet verloren gaan.

Jarne Overkempe verkoopt zijn kleding online om het een tweede leven in te blazen.

‘’Ik begrijp de fast-fashion cultuur wel’’, zegt Jarne. ‘’Zelf vind ik het ook leuk om telkens andere kleding te hebben, maar dit hoeft van mij echt niet nieuw te zijn. Ik koop en verkoop zelf kleding via Vinted. Zo krijgt mijn kleding een tweede leven en door tweedehands te kopen krijg ik bijzondere kledingstukken te pakken’’. Ook in kringloopwinkels is een groot scala aan goede artikelen te koop. ‘’Het valt me op dat veel jongeren het niet erg vinden om tweedehands te dragen. We kiezen liever iets met karakter dan iets wat iedereen aan heeft. Dit is beter voor het milieu en goed voor mijn portemonnee’’.

Artikel gepubliceerd in de Veluwe Koerier.